5 tips om je netwerk te vergroten

Tekenen op de Heide met Jeroen Vos.

1. Volgers en online contacten. Misschien denk je wel dat je niet zoveel te melden heb, maar dat is niet zo. Kunstenaars zijn juist hele geïnteresseerde en gepassioneerde mensen. Veel kunstenaars vinden het leuk om te zien waar een ander mee bezig is, en door mensen actief te betrekken komen ze misschien wel op je expositie of nemen ze contact met je op.

De meeste voor de hand liggende manier om contact te maken is natuurlijk social media. Voor een hoop makers is er een soort angst om een onaf product te laten zien. Maar juist het proces is interessant om te delen. Tuurlijk is het leuk om veel likes te krijgen op de tekening waar je het meest trots op bent, maar veel volgers willen eerst een kijkje achter de schermen om te zien hoe jouw werk wordt gemaakt. Een schilderij van een eerste schets tot eindwerk zien ontstaan is veel interessanter dan alleen maar een Instagram-feed met 10 perfecte plaatjes.

Er zijn ontzettend veel kanalen waar je werk op kunt delen. Als je daar meer over wilt weten kun je dat lezen in deze blog over social media. Daarnaast kun je natuurlijk ook gebruik maken van mail en een website.

Het plaatsen van berichten en schrijven van blogs kan je helpen om veel volgers te krijgen, maar naar mijn mening moet dat niet het doel zijn. Ik zie social media zelf als een soort gesprek dat je met de wereld aangaat en soms praten mensen terug. Dat kan bijvoorbeeld een oud-klasgenootje zijn die je al jaren niet meer hebt gesproken, maar dat kunnen ook mensen zijn die gemigreerd zijn naar Australië en het fantastisch vinden om te zien waar jij als kunstenaar mee bezig bent in Nederland.

De Zwolse Tekengroep Drawsome, waar ik graag samen mee werk.

Je kunt dus een enorm publiek bereiken, mensen die je niet zo snel op straat of op een borrel tegen het lijf loopt. Dat betekent ook dat je vaak wat oppervlakkiger contact met volgers hebt. Toch probeer ik altijd wel een persoonlijk verhaal te vertellen, en te reageren op mailtjes en reacties op social media. Hiermee laat je namelijk zien dat het je niet om de hoeveelheid volgers gaat, maar oprecht geïnteresseerd bent in wat mensen te vertellen hebben. En dat resulteert soms weer in een volger die een kunstwerk van je koopt.

Belangrijk in dit proces is consistentie. Instagram en Facebook belonen gebruikers die vaak posten. Maar om vaak te posten heb je veel werk nodig, en dat kan best wel eens lastig zijn. Daarom zou ik dus zeker aanraden om je berichten persoonlijk te maken en ook schetsen te delen. Vertel waar je mee bezig bent en hoe je over je eigen werk denkt. Misschien ben je ontzettend trots op je laatste kunstwerk of een beetje teleurgesteld, ook dat is belangrijk om te delen.

Samen met mijn maatjes Jeroen en Sabina een dagje tekenen in Enkhuizen.

2. Vrienden en professionals. Een kunstenaarsnetwerk klinkt altijd een beetje abstract; zijn dat allemaal succesvolle ondernemingen en kunstprofessionals? Ik heb dat zelf altijd als erg beklemmend ervaren en tegenwoordig kijk ik er ook op een hele andere manier na. Iedereen in je directe omgeving is namelijk onderdeel van jouw netwerk. Misschien ken je wel iemand bij een galerie of museum, maar ook de buurvrouw die handgemaakt speelgoed verkoopt of een vriend die thuis met game-design bezig is.

Na mijn opleiding ben ik veel contacten met mijn klasgenoten kwijtgeraakt. Zo gaat dat vaak als iedereen een beetje zijn eigen leven aan het uitvinden is. Maar in de laatste jaren doe ik actief mijn best om vaker af te spreken met oud-collega's, klasgenoten of vrienden. Zeker als zij zelf ook nog steeds met het kunstenaarschap bezig zijn. Daar kun je namelijk een hele hoop van leren en wie weet wordt je een keer uitgenodigd voor een groepsexpositie.

Het klinkt natuurlijk simpel om gewoon een keer een kop koffie te gaan drinken, maar in het begin vond ik het best wel moeilijk. Soms heb je in je hoofd dat iemand meer succesvol dan jou is, en dan kijk je daar toch een beetje tegenop. Gelukkig zijn de meeste kunstenaars heel open over hun werk en hoe het gaat en dan blijkt de realiteit, dat iedereen worstelt met dingen als tijd, geld en creativiteit. Dat besef is misschien nog wel veel belangrijker dan of je je werk verkoopt, want daarmee blijf je gemotiveerd om er zelf ook mee door te gaan.

Daarnaast kan het leven van een kunstenaar of kunstenares best wel eenzaam zijn. Zeker als je geen andere creatievelingen hebt om over kunst te praten. Ik vind het dus ook heel gezellig om uren over kunst te kletsen, over het maken van strips en het vertellen van een verhaal. Over hoe je een schilderij inscant en daar weer een print van maakt. Over nieuwe ontwikkelingen in de kunstwereld en noem het maar op. Ik ben bijvoorbeeld ook lid van een tekenclub in Zwolle. Dat helpt met het tekenen, maar het is ook vooral heel gezellig.

Ik zie die vriendschappelijke contacten ook echt als een aanvulling op je netwerk. Het is prettig als je wat kunt leren van een ander, maar wat dat precies is weet je niet van te voren. Ik probeer warme contacten te onderhouden met iedereen die ik interessant vind in de kunstwereld. Dat kan door af en toe een kop koffie of een biertje te drinken. Maar ook door ze een nieuwsbrief en uitnodiging te sturen voor een expositie of kunstmarkt.

Soms leveren dit soort laagdrempelige contacten meer op dan een professionele netwerkborrel.

In 2023 deden Laurens en ik voor het eerst mee aan de Hattemse Kunstmarkt.

3. Kunstmarkten en exposities. Waarschijnlijk wordt er in jouw omgeving van alles georganiseerd op kunstzinnig en cultureel gebied. Soms moet je wel een beetje zoeken, maar ik probeer mijn ogen altijd een beetje open te houden voor wat er in mijn directe omgeving te doen is.

Soms wordt er ruimte geboden in de bibliotheek aan beginnende kunstenaars of misschien kun je wel exposeren bij je lokale kapper. Ik doe zelf vaak mee aan lokale kunstmarktjes en het contact met de organisatie kan ook erg interessant zijn. Dit zijn vaak mensen die goed weten wat er allemaal speelt op kunstzinnig gebied in de omgeving en bijvoorbeeld een ingang kunnen zijn om een keer te exposeren in een ziekenhuis.

Maar via via hoor je soms ook over kleine projectjes van andere kunstenaars. Een tijdje terug was er een graffiti project bij ons in de buurt. Misschien heb je daar zelf niks mee, maar het kan toch interessant zijn om even je hoofd te laten zien en een praatje te maken. Dit levert niet altijd wat op, zo heb ik ook wel eens meegedaan aan een expositie in een stoomgemaal en helaas kwamen hier weinig bezoekers op af. Toch betekent dat niet dat het voor niets is. Sowieso is de ervaring iets wat je altijd zult meenemen, maar ook alle gesprekken en contacten, kunnen later nog wel eens heel interessant blijken te zijn. Je weet dus niet altijd van te voren of je er wat aan hebt.

Wat me wel veel heeft opgeleverd zijn kunstmarkten. Bij mij in Zwolle worden er een aantal georganiseerd. Daarnaast zijn er ook een aantal stripbeurzen hier in de omgeving, die ik ook gebruik voor mijn aquarellen. Op zo'n markt heb je natuurlijk ontzettend veel bezoekers waar je mee in contact komt en dit levert hele waardevolle informatie op over je werk. Zo zul je snel merken welke kunstwerken de meeste reacties opleveren. Daarnaast zullen sommige bezoekers je misschien vragen om iets voor ze te maken. Een portret van een huis bijvoorbeeld. Zelf heb ik hier nooit zoveel behoefte aan, maar het is wel een goeie manier om opdrachten te krijgen, mocht je dat willen.

Ook raak je natuurlijk in gesprek met de andere kunstenaars op zo'n markt. Heel gezellig en leuk en soms leer je ook weer allerlei dingen over hoe je jouw werk beter kunt presenteren of goeie tips hoe je jouw werk kunt fixeren. Ik heb zelf gemerkt dat dit soort spontane contacten vaak interessanter zijn, dan een mailtje naar een galerie of een uitgever. Bij een stripbeurs zijn zij namelijk zelf ook wel eens aanwezig, en dan is het heel makkelijk om even een visitekaartje uit te wisselen.

Ik heb een blog geschreven over mijn ervaringen op de kunstmarkt.

Samenwerken met oud-klasgenoten aan een groot tekenproject.

4. Netwerkborrels. Om eerlijk te zijn heeft het me altijd veel moeite gekost om mezelf hiervoor te motiveren. Deels uit onwetendheid en angst. Ik zag altijd een soort beeld voor me van 20 kunstenaars die hijgend rondom een uitgever stonden met hun visitekaartje.

Gelukkig blijkt dit in de realiteit wel mee te vallen. En de ene netwerkborrel is de andere niet. Over het algemeen komen op dit soort borrels veel andere creatievelingen. Vaak heel verschillend; van ontwerpers tot dichters en van tekenaars tot filmmakers. De meeste makers vinden het leuk om over hun eigen vakgebied te praten en dit zijn vaak gesprekken die meer de diepte in gaan, dan met een klant of online volger. Zeker als je allebei vergelijkbaar werk maakt, kan het heel verhelderend zijn om te horen hoe een ander met een technisch probleem omgaat.

Netwerkborrels vinden kan alleen nogal lastig zijn. Ze worden vaak georganiseerd aan het begin of aan het eind van een periode, bijvoorbeeld in een onderwijsinstelling of een cultureel centrum. Maar online kun je soms ook vrij toegankelijke koffiemomenten vinden die op een vast moment in het jaar plaatsvinden. Hiervoor moet je je vaak vooraf inschrijven, soms met een kleine vergoeding. Hoe meer betrokken je bent bij allerlei organisaties hoe vaker je voor een kerst- of een zomerborrel wordt uitgenodigd.

Het praten met vreemden an sich vind ik zelf al erg ongemakkelijk, gelukkig is er iets wat iedereen met elkaar bindt, namelijk het kunstenaarschap. Als je zelf kunstenaar bent dan kun je ook praten met mensen die industrieel product ontwerpen of gedichten schrijven. Zij zijn ook bezig met dingen als inspiratie, motivatie, creativiteit, noem het maar op. Dit kan hele waardevolle informatie opleveren, maar ik heb me ook wel eens behoorlijk leeg en teleurgesteld voelt na zo'n avond. Zeker als je op een borrel bent met allerlei mensen die al wat verder zijn en je als enige nog nooit een opdracht hebt gedaan of iets hebt verkocht, dan is het soms best confronterend.

Toch is het een goeie investering om het in ieder geval af en toe te proberen. En te onthouden dat het geen competitie is. Er zullen altijd mensen zijn die gemakkelijker praten en meer verdienen. Uiteindelijk haal je er uit wat je wilt, en doet iedereen het op zijn of haar manier.

Ik gebruik verschillende visitekaartjes, dit levert vaak een leuke ingang op voor een gesprek.

5. Het onderwijs. Als je ergens in contact komt met veel mensen, dan is het wel het onderwijs. Tegenwoordig werk ik zelf als tekendocent, maar ook voordat ik als docent aan de slag ging, heb ik vaak workshops, rondleidingen, gastlessen, etc  gegeven.

Dit is een erg goeie ingang om veel nieuwe mensen te ontmoeten. Als je bijvoorbeeld workshops geeft op een school, zijn er vaak ook andere workshopleiders aanwezig. Verder heb je natuurlijk de reguliere docenten en het ondersteunend personeel waar je terecht kan. Er is niet altijd ruimte om met elkaar te praten, maar naderhand is het soms erg leuk om te ontdekken wat er in het onderwijs allemaal aan kunstzinnige activiteiten gedaan worden. Zeker als je zelf ambitie hebt om vaker workshops of gastlessen te geven.

Dit hoeft niet altijd op een school. Zo heb ik veel voor kunsteducatie centrums gewerkt en in veel dorpen en steden zijn er culturele centra die allerlei creatieve avonden, workshops of voorstellingen organiseren. Ik heb in het verleden ook vaak rondleidingen door mijn atelier gegeven. Dit was erg leuk om te doen, omdat ik betaald kreeg om over mijn eigen werk te vertellen en kinderen de verschillende ateliers te laten zien. Hierdoor ontmoet je de docenten, maar ook leerlingen waar je later misschien nog wel wat van hoort. Dit kan dus erg interessant zijn als je sowieso meer de onderwijskant op wilt. Scholen hebben namelijk altijd veel geld te besteden, en als jouw workshop goed bevalt, kun je dus elk half jaar terugkomen.

Ook als docent zelf heb ik het onderwijs altijd een mooie plek gevonden om nieuwe dingen te leren. Zo heb ik gewerkt als werkplaatsbeheerder op het MBO, hierdoor leerde ik allerlei nieuwe technieken en gereedschappen kennen. Bijvoorbeeld het werken met een lasersnijder. Als ik niet was begonnen als onderwijsondersteuner had ik hier nooit kennis meegemaakt. Ik denk dat het onderwijs bij uitstek geschikt is om nieuwe dingen uit te proberen. Niet iedereen vind het leuk om met kinderen te werken, maar het is wel iets wat ik iedereen een keer zou aanraden om te proberen.

Andere kunstdocenten zijn soms zelf ook als kunstenaar actief. Ik heb het altijd erg leuk gevonden om van ideeën te wisselen met collega's en van elkaar te leren. Zowel op technisch gebied als inhoudelijk. Ik denk dat men in het onderwijs misschien ook iets transparanter is dan in het bedrijfsleven, omdat niemand bezig is met winst of concurrentie.

Ik heb een blog geschreven over het kunstonderwijs als je er meer over wilt weten.

Gastles op mijn oude atelier aan een groep mbo-studenten.

Netwerken gaat dus over meer dan opdrachtgevers en uitgeverijen. Het is een manier om contact met mensen te maken en je eigen horizon te verbreden. Persoonlijk zie ik het als onlosmakelijk verbonden met het kunstenaarschap. Als je ooit iets wil verkopen, dan heb je er weinig aan als niemand het ziet.

Daarom vind ik het ook erg leuk om dit soort blogs te schrijven, het geeft me een soort helderheid, maar ook de mogelijkheid om van ideeën te wisselen. Ik denk dat we soms te hard voor onszelf zijn in de hoop geen fouten te maken. En juist in het contact met een ander, blijkt dat we allemaal wel eens iets verkeerd doen en niemand perfect is.

Bedankt voor het lezen van deze blog, heb je zelf nog een goeie tip om te netwerken dan hoor ik het graag in de reacties hieronder.